http://samurpress.net/story.php?sid=3281#:~:text=%D0%9A%D0%AC%D0%98%D0%9B%D0%98%D0%9D%20%D0%A7%D0%98%D0%9D,%D0%93%D1%83%D1%8C%D0%BB%D1%85%D0%B0%D1%80%20%D0%93%D1%83%D1%8C%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B0
Алимдин викIегьвал
Квез чидани? | 3(348) 2021 
Вичин тIвар вири Къафкъаздиз ва рагъэкъечIдай патан уьлквейриз сейли хьайи чи машгьур алим ва шаир Гьасан Алкьвадарвидихъ, гьакIни адан рухвайрихъ галаз алакъалу агьвалатар гзаф ава. Эхиримжи йисара алимдин кьуд лагьай хва, тIвар-ван авай тарихчи, Петербург университетдин кьве факультет – тарихдин ва юриствилин факультетар яру дипломдалди акьалтIарай, Дагъустанда «рагъэкъечIдай патан профессор» тIвар къачур, вичин бубадин «АсариДагъустан» ктаб урус чIалаз элкъуьрай Али Гьасанован яратмишунрихъ цIийи кьилелай гелкъведай вахтунда марагълу делилар винел акъатнава. Вичихъ лугьуз тежедай кьван чIехи алакьунар авай А.Гьасановаз ингилис, немец, француз, испан, фарс, туьрк, са гафуналди, цIуд кьван къецепатан чIалар дериндай чидай. Садра студент тир чIавуз Али хайибурал кьил чIугван патал хуьруьз хкведа. Ада вичин бубадивай жузада: «Мусурман гада хашпара рушал ашукь хьайитIа, адавай и дишегьлидихъ галаз хизан туькIуьриз жедани?» Гьасан эфендиди суалдиз суалдив жаваб гуда: «Вучиз жедач кьван?» – Ваз чидани, буба чан, за дуьшуьшдай ихьтин суал гайиди туш. Зи дуст са хашпара рушал ашукь хьанва. Ингье гададин хайибуру некягьдиз разивал гузвач, мусурман адетар чIур жеда лугьузва. Хцин гафарихъ яб акалай Гасан Алкьвадарвиди жузуна: – Адаз куьмек гун патал вуч авуна кIанзава? – Нуфузлу касдин къул алай чар кIанзава. Вуна лагьай гафар са чарчел кхьена къул чIугу. Им Аллагьдиз хуш къведай кIвалах жеди. Гьасан эфендиди чар кхьена, кIаникай къул чIугуна ва хцив вугана. Петербургдиз хъфей Али са йисалай хуьруьз хтана. Адан къвалал лацу якIарин, иер немец руш Елена Бекни алай. Гьасан Алкьвадарвиди гьасятда хцивай жузуна: – И руш вуж я? Алиди куьрелди жаваб гана: – Зи паб. – Вуна вуч лагьана немецдин руш къачунвайди я? – хабар кьуна бубади. – Зун ви разивилелди адахъ галаз эвленмиш хьанвайди я, буба, – лагьана гафунал туькIвей Алиди. – Килиг, имни ви къул алай чар. Гьасан Алкьвадарвидиз лугьудай гаф амукьнач ва ам вичин хцин къарардихъ галаз рази хьана. Немец суса и хизандиз гуьгъуьнлай вири дуьньядиз сейли хьайи кьве гада хтул багъишна: Готфрид (Жабраил) Гьасанов ва Генрих (Исмаил) Гьасанов. Абурукай сад лагьайда лезгийрин ва Дагъустандин пешекар музыкадин бине кутуна, кьведра СССР-дин гьукуматдин премия къачуна. Кьвед лагьайди машгьур конструктор ва алим хьиз кьведра Ленинан ордендиз, Ленинан тIварунихъ галай премиядиз ва Социализмдин Зегьметдин Игит гьуьрметдин тIварцIиз лайихлу хьана. Гуьлхар Гуьлиева