Без рубрики

Мирзе Али Эфенди Философ,Шаир,са шумуд чӀал хъсандиз чидай Мирзе Али Эфенди Цӏалагурви вичин девирдин кӀвенкӀвечи инсанрикай тирФилософ ва Шаир Мирзе Али Эфенди ХӀХ виш йисан камалэгьлийрин кьула махсус чка кьазва.Адан суракьар неинки Азербайжандиз Дагъустандиз, санлай Къавкъаздизни чкӀанай.Али Агъакишидин хва 1796 -йисуз Къуба уезддин ЦӀалар хуьре дидедиз хьана .Хайи хуьре ва Шемахидин медресада кӀелайдалай кьулухъ Туьркиядиз фена ана диндин рекьяй дерин чирвилер къачуна . Лезги,туьрк,араб,фарс,урус чӀалар хъсандиз чидай ам Кербела ва Мекке шегьерар зиярат авурдалай кьулухъ тӀвар -ван авай Эфенди хьиз ватандиз хьанаКъуба уезддин къазивиле тайинарай Али Эфенди дерин фагьумар ва дуьньякьатӏунар авай инсан тир .ЦӀалагурдал адан кӀвале мукьвал -мукьвал поэзиядин нянияр, илимдин межлисар кьиле фидай.Машгьур кхьираг,тарихчи Гьасан Алкьвадариди вичин «Асари Дагъустан»ктабда кхьенвай: «Къуба аялатдин къази Гьажи Али Эфенди Цӏалагурви вири араб чӀалариз белед тир ва Вичин эсерар авай тӀвар -ван авай Алим я»(Баку ,1908,ч.245)1837 йисуз КцӀара хьайи М.Ю.Лермонтова Мирзе Алидивай ван хьайи машгьур «Ашукь Къариб»Дастандин таъсирдик кваз «Ашукь Къариб»эсер кхьин дуьшуьшдин кар тушир.ЦӀалагур хуьруьн мискӀин ва адан медреса Али Эфендидин нуфуздин нетижада алакьунар вириниз сейли хьанвай .Али Эфендидин Алакьунар себеб яз 1866 -йисуз хуьре сифте яз сад лагьай диндин тушир мектеб кардик кутунай.Ингье Къубадин къазивиле кӀвалахай вахтунда кӀелай Къуръандин аятрини адаз сейливал гъанай.Абурун манаяр гъавурда акьадайвал,регьятдиз чирзавай и Алимди суракьда аваз Къубадин кьилин мискӀиндиз гзаф инсанар къведай.Яргъалди ва маналу уьмуьр гьалай Мирзе Али 1882 -йисуз 86 йиса аваз рагьметдиз фенай ва Хайи хуьре кучукнайСедакъет Керимова КцӀар Кцӏарвияр 183_184 номер алай чарар

Мурад Comment
Китабда электорон дуьнядиз акьуд авуна Мурад Фетиев [...]

Ибрагьим Эфенди Ибрагьим Эфендиди тӀалабуналди Меккеда са шумуд мектеб ва Европадин уьлквейрин тарихни меденият чирдай меркез арадал гъанайРагъэкъечӀдай патан уьлквейриз сейли тир Лезги Алим Ибрагьим Эфенди 1720 йисуз СтӀура Дидедиз хьана .Ада Ахцегьа машгьур алим Шафи Эфендиди медресада кӀелнай. .1741-1743 йисара Надир шагьдин кьушунрин аксина женг чӀугур жегьил 1743 йисуз кӀелун давамарун патал Туьркиядиз фенай эфендивилин тӀвар Ван къачунай ,Туьрк тарихчи Жевдет пашадин кхьенвай «Ибрагьим Эфендиди Османлы пачагьлугъда къуллугъдик экечӀна,1748 йисуз имтагьан гана ,Фатигь Жамидин муьдеррисвал къазанмишна»Са шумуд йисуз Фатигь Жамидин медресада Муаллимвал авур Ибрагьим Эфенди Султандин меслятдалди Сирияди Гьелеб шегьердин къазивиле тайинарнай.Гуьгъуьнлай Жевдет пашади кхьизвайвал, Ибрагьим Эфенди Гам ва Мекке Шегьер дин къазивал хьтин чӀехи къуллугърал акъвазнай.И шегьерра кӀвалахдай вахтуна ада са кьадар реформаяр кьиле тухванвай ва диндин къуллугъчийрин арада авай ришветбазвал арадай акъуднай.Тарихчийри кхьизвайвал, Ибрагьим Эфендиди Мекке мусурманрин чешнелу шегьердиз элкъуьр хъувун патал вири алахъунар авунвай .Адан теклифдалди Меккеда са шумуд мектеб ва Европадин уьлквейрин тарихни меденият чирдай меркез арадал гъанай .ХVlll асирдин 90 йисуз Султанди Ибрагьим Эфендидидиз мадни чӀехи къуллугъ -Анадолу къазиаскерлугьда кӀвалахун теклиф авуна .Яшлу хьанвай Алимди и теклиф кьабулнач.Ибрагьим Эфенди 1795 йисуз рагьметдиз фенаСедакъет Керимовади КцӀар КцӀарвияр китаб 183 номер алай чар ..Китабда электрон Дуьнядиз акъуд авунай Кас Мурад Фетиев.

Мурад Comment
[...]

Асселаму алейкум Гьуьрметлу Играми Халкь.Къе КцӀар шегьерда
Азербайджан Республикади Зона садлагьай чкади акъажунар хьана.
Акъажунара
Республикади 5 команда
Баку
КцӀар
Къуба
Хъачмаз
Шабран командаяр иштирак авунвай.
Абурукай ,Играми Фарид Мирзебеков ,Равид Мирзебеков тренер тир Жи КцӀар командади садлагьай чка къунва.
Жи КцӀар командада
Рамин Баламетов 64 кг
Агъасийев Ибрагьим 46 кг
Агъасийев Муса 42 кг
Атлуханов Мезагьир 58 къе
Поладов Селим 25 кг
Садлагьай чка кьуна
Гьавиляй
Велиханов Ферид 25 кг -2 кьведлай чка
Велиханов Расула 30 кг -3 пуд лагьай чка къуна.
И кардал Чаз гъил гайи гьар ча Касдиз рикӀай шибрай (сагърай) лугьузва

Мурад Comment
[...]

https://youtu.be/Nae5htQZQ1g?si=VjgLnrT9NcfBccaU imgIvid Ever (Qan Çağırışı): Ləzgi filminin premyerası “İvid Ever (Qan Çağırışı)” ləzgi filmi rejissor Mithun Babayevin eyniadlı mahnı əsasında ərsəyə gətirdiyi heyrətamiz qısametrajlı film layihəsidir. müəllifin debüt əsəri. Filmin “IVID AVER” adlı saundtreki də Mithun Babayev tərəfindən yazılmış, ifa edilmiş və bəstələnmişdir. Bu film qürur və heyranlıq doğurur! O, ləzgi mədəniyyətinin və adət-ənənələrinin gözəlliyi ilə doludur. Filmi müşayiət edən mahnı ləzgi ruhunu yüksəldir, onu qartal qanadlarında dərin hisslər aləminə aparır. Filmin bütün tərəfləri ən yüksək səviyyədə işlənib, aktyorlar mükəmməl seçilib, əsərin ab-havasını, emosiyalarını çatdırıblar. Yaratmağı dayandırma, əsl istedadın var! Tsavari hamam sel k’vezavaVikIeg ksari yargyi rekh fizavasa g’vechii gada suva amukna Chug’veniz adan tha akatna Yaru balkIandal am tsIay hyiz fenaTsawari hamam sel atanaSuva zhanavurri kuv yaglazavaAllag’awurri kuv yaglazavaAllag’awazurna Iva’vazurna l kyegyal kamarivAkatna arsd hanjalrin van suvaRag khtin chimi zhegylarizEmir gudaila kunne yalakvalmirChIehiburun gaf vatsran ekver hyizKalurda kvez michii yifiz rekerXzandi tar yagaila tsIaylapandi Van qveda vaz ivid ever Baş qəhrəmanların adları — Zultar, Varzein — sadəcə olaraq gözəldir. Çox təəssüf ki, onlar əvvəlki populyarlıqlarını itiriblər, lakin film xalqımızın tarixi və mədəniyyəti ilə əlaqəni bərpa etməyə kömək edir. Biz İvid Ever kimi əsərləri dəstəkləməyə borcluyuq, çünki onlar xalqımızın irsinin və adət-ənənələrinin qorunmasına və ötürülməsinə kömək edir. Bu, sadəcə bir layihə deyil, müəllifin ürəyi və ruhu ilə qoyulmuş əsl yaradıcılıqdır. Ümid edirik ki, gənclərimiz bundan sonra da belə şedevrlər yaradacaq və onlara lazımi dəstək, o cümlədən maddi dəstək göstəriləcək. Ivid Ever filmi və bu kimi layihələr sayəsində zəngin mədəniyyətimizi və tariximizi böyük ekranda əks etdirdiyini görə bilirik. Bu, mədəni intibah prosesinin başlanğıcıdır və biz buna bənzər daha çox hekayə və film görəcəyimizə ümid edirik. Film ən yüksək tərifə və tanınmağa layiqdir. Bu sənət əsərinin yaradılmasında əməyi olan hər kəsə dərin təşəkkürümüzü bildiririk. Yaradıcılığınız sizə daha çox ilham və uğur gətirsin! Bu şah əsərin yaradılmasında əməyi olan hər kəsə təşəkkür edirik! Rejissor, bəstəkar, prodüser, ssenari müəllifi — Mithun Babayevİcraçı prodüser — Roman Khudyakov Rejissor köməkçisi, operator, montaj — Toghrul KafarliRəng korreksiyası — Mulindva KevinoTreylerin montajı və vizual effektləri — Denis ÇadovSəs rejissoru — Furkan OrgulAssistent səs dizayneri — MelihZ Çeariyev

Мурад Comment
https://youtu.be/Nae5htQZQ1g?si=VjgLnrT9NcfBccaU [...]

ÇempionМурад Фатиев01.08.2023 Bəxtiyar Ərzimanov Qusar şəhər 3 saylı tam orta məktəbin məzunudur. Məktəb illərində cüdo ilə məşğul olub. Hərbi xidmətdən sonra Qusarda Kamran Qəribovun rəhbərliyi altında taekvondo ilə də məşğul olmağa başlayıb.B.Ərzimanov 2008-ci ildə universal döyüş üzrə beynəlxalq turnirin mükafatçısı kimi böyük idmanda ilk sözünü deyib. 2009-cu il idmançı üçün olduqca uğurlu olub. O, universal döyüş üzrə beynəlxalq turnirin çempionu olub. Həmin il universal döyüş üzrə Avropa çempionatının qızıl medalını da qazanıb. 2009-cu ildə Bəxtiyar pankration üzrə də dünya kubokunun qalibi olub. O, 2010-cu ildə pankration üzrə respublika çempionu titulunu qazanıb və o vaxtdan peşəkar idmandadır. Cəmi 4 dəfə məğlubiyyətə uğrayan qusarlı idmançı və 12 qələbənin və peşəkar rekordların sahibidir. O, həmçinin ciu-citsu üzrə beynəlxalq turnirlərin də iştirakçısıdır.

Мурад Comment
[...]

КцIарви жегьилрин агалкьунарМурад Фетиев21.07.2023 Алай йисан 16-июлдиз 2003-2004 ва 2005-2007-йисара дидедиз хьанвай жегьилрин арада самбодай Азербайжандин Кубок паталди Абшерондин Олимпиядин Спортдин Комплексда кьиле фейи республикадин акъажунра кцIарви спортсменрини иштиракна ва агалкьунар гъилик авуна. Акъажунра Майис Пашаева 2 лагьай, Агьмед Алиполадова 3 лагьай чкаяр кьуна.Жегьилар акъажунриз гьазурнавайбур спортда чпин гаф лагьанвай тренерар – UNİFİGHT-дай спортдин мастер, пудра Азербайжандин чемпион хьанвай, Европадин чемпионатда 2 лагьай, дуьньядин чемпионатда 3 лагьай чка кьур Фарид Мирзебегов ва пудра Азербайжандин чемпион хьайи, Европадин ва дуьньядин чемпионатра 2 лагьай чкаяр кьур Равид Мирзебегов я.Алай вахтунда и стхайри самбодин тренерри хьиз КцIарин Олимпиядин Спортдин Комплексда кIвалахзава.Чи спортсменриз такьатралди куьмек гайиди кцIарви карчи Сабир Ферзалиев, медиадин патай куьмек гайиди «Самур» газет я.

Мурад Comment
[...]

Якъин, аялар патал гатун лагерь арадал гъунин гереквал авайвилин гьакъиндай интернетдин сетра кьиле фейи веревирдерикай лезги халкьдикай хабарар вилив хуьзвай гьар са касдиз чизва, хейлинбуру ихьтин веревирдера иштиракни авунва.Михьиз лезги чIалан алемдиз, чи халкьдин уьмуьрдин, медениятдин, хайи дагъларин шартIариз гьахьдай мумкинвал жедай чкаяр… Ингье эхирни и фикир кьилиз акъудунин рекье сифте камар къачузва. Карчи, меценат Садикь Гьасанова лезги жемиятдихъ галаз санал цIинин гатуз Кьурагь райондин КIирийрин хуьре аялрин милли лагерь ачухун кьетIнава. Гъиле кьунвай и хъсан кардикай чна адахъ галаз ихтилат авуна.– Садикь Абдулбегович, «Лекь­рен муг» этнолагерь тешкилунин фикир куь кьилиз гьикI хьана атайди я?— Садазни сир туш хьи, чи халкьдин векилар, ватандивай яргъа яшамиш жез, къвез-къвез хайи лезги чIалавай къакъатзава. Хайи чIалал саки рахазмач. Парабуруз хайи халкьдин тарих чизвач, хайи медениятдивай яргъа жезва ва ватандиз тек-туьк дуьшуьшра хквезва. И гьалари зак гьамиша къалабулух кутазвай, и кардиз са гьихьтин ятIани таъсир ийиз кIан жезвай­. Гьа чIавуз зун «Лекьрен муг» милли­ лагерь тешкилдай фикирдал ­атана. Дегь заманайрин камалэгьли Конфуцийди лагьай келима рикIел хтана: «МичIивилиз лянет­ авунилай са шем куькIуьрун хъсан я».– Куьне КIирийрин хуьр гьикI хьана хкянава?— Шазан сентябрдиз зун Да­гъустандиз куьч хъхьана. Эвелни-эвел за лагерь тешкилдай чка хкя­­гъуникай фикирна. Чирхчирри­ заз До­къузпара райондин Миг­рагъ­рин­ хуьр теклифна. Чун и ажайиб­ чкайриз фена, килигна­. Ана вири­ шартIар авай, амма анаг яргъа я, физ-хтун патал къулай туш. Гуьгъуьнлай чаз чирхчирри Кьурагь райондин КIирийрин хуьре­ авай, Россиядин Игит З.Бат­мано­ван тIварцIихъ галай мектеб-ин­тернатдиз килигун теклифна. Энгел тавуна, фена чун и хуьруьз­ни. Мектеб-интернатдин директор Надир муаллимдихъ галаз ихтилатар авуна. Вичин разивал гайидалай кьулухъ ада чаз райондин кьил Замир Азизовахъ галаз гуьруьш кьиле тухунин меслят къалурна. Адани чахъ яб акална, хъсандиз кьабулна ва гьар са месэлада куьмек гун хиве кьуна. Гьа икI, милли лагерь КIирийрин хуьре тешкилунин фикир тестикьарна чна.– Куьне интернетдин чешмейриз акъуднавай малуматдай аквазвайвал, программа девлетлуди, хъсан серенжемрив ацIанвайди я: тарих, хайи чIал чирун, дагълариз хкаж жез вердишарун, спортдин акъажунар кьиле тухун… Ихьтин регьят тушир крар кьилиз акъудун патал Квехъ махсус десте авани?— Гьелбетда, чна чи вилик и куьруь муддатда хайи чIал чирунин, аялар чи тарихдихъ, медениятдихъ, тIебиатдихъ галаз жезмай кьван гзаф танишарунин макьсад эцигнава. Десте арадал гъун гьеле давам жезва, гзафбурухъ галаз чун икьрар хьанва. И жигьетдай ихтилатар хъувунин, садбурухъ галаз гуьруьшар кьиле тухунин ва куьлуь-шуьлуьярни веревирдер авунин месэла вилик кума.– Майилвал къалурзавай ватанэгьлияр авани? Лагерда аялар тайинариз кIанзавайбурун патай арзаяр гзаф атанвани? Шумуд чка ава лагерда?— Зенгер ийизвайбур, чаз «гьай» лугьузвайбур гзаф ава. Ви­рибуру къуьн кутазва, гъиле кьунвайди хъсан кар яз кьабулзава. Гзафбуру ихьтин мумкинвилихъ чеб фадлай къекъвезвайди тир лугьузва. Малумат раижайдалай кьулухъ са гьафтедин къене жуьреба-жуьре регионрай 15 касдилай арзаяр атанва: Дербентдай, Ханты-Мансийскдай… Гьатта Туьркиядайни зенгер атана. Ана яшамиш жезвай чи ватан­эгьлийризни чпин аялар лагердиз ракъуриз кIанзава. Алай вахтунин гьалар фикирда кьуртIа, абурулай и кар гьикI алакьдатIа, чидач.Санлай къачурла, чна 50 чка тайинарзава. ГьакI хьайила, гьелелиг вахтни ама, чкаярни.– Соцсетра бязибуру кхьизвайвал, лагердин тешкилатчийри малумарнавай путевкадин къимет, са делилни авачиз, гуя багьа авунва. ГьакI яни? Квез и «бизнесдин» куьмекдалди гзаф къазанжияр къачуз кIанзавани?— Са патахъай, ихьтин къейдер рикIиз такIан жезва. Муькуь патахъай лагьайтIа, абуру хъуьруьн кутазва. Захъ жуван хсуси бизнес ава, ам лагердихъ галаз алакъалуди туш.Эхь, за и гъиле кьунвай кардикай менфят хкудда, амма, гъавурдик квачиз къейдер кхьизвайбурун рикI хун хьайитIани, пулунин менфят — ваъ. Чи аялриз хайи лезги чIа­­лал рахаз чир жеда — ингье заз жедай менфят. Чи акьалтзавай несилриз чи иер тIебиат аквада, тарихни меденият чир жеда. Заз жедай менфят ам я хьи, завай аялрин рикIерик са тIимил кьванни ватан кIан хьунин гьиссер кутаз жеда. ­Пулунин такьатрикай рахайтIа, за кьатIузвайвал, рикIик квай крар кьилиз акъудун патал чна къалурнавай такьатар бес жедач, за жуван хсуси такьатарни харжда.– Квез гъиле кьунвай проект гегьеншардай, еримлу ийидай фикирар авани? Сир туштIа, идалай кьулухъ ийиз кIанзавай крарикай ихтилатун тIалабзава.— Авайвал лагьайтIа, фикирдик еке крар ква. Амма абурукай рахун, са вуч ятIани хиве кьун, инсанар виликамаз умудлу авун за исятда герек авай кар тушиз гьисабзава. Ша чна сад лагьай кам къачун, ахпа чаз вахтуни вири къалурда.Мумкинвиликай менфят къачуналди, заз куьмек гузвайбуруз, лагердикай малуматар раижзавайбуруз сагърай лугьуз кIанзава.– Сагърай, Садикь Абдулбегович, гъиле кьунвай кар агалкьунралди кьилиз акъуддай къу­­ватар хьурай!ФЛНКА-дин сайтдайКьурагь райондин КIирийрин хуьре, къацу суварин къужахда экIя хьанвай, къулайвилер авай интернатдин дараматда кардик кутадай “Лекьрен муг” этнолагердин программадик акатзава:лезги чIал чирун;лезги халкьдин адетар ва та­рих чирун;балкIан гьализ чирун;чIемерукрай ягъиз чирун;сувариз акьахиз чирун;спортдин жуьрейрай акъажунар тешкилун;музейриз ва тIебиатдин иер­ чкайриз сиягьатриз фин;лезги халкьдин тIвар-ван авай инсанрихъ галаз гуьруьшар авун.Ибурулайни гъейри, лагерда аялриз хуш жедай маса мярекатарни кьиле тухуда.Къейд ийин, этнолагердиз Россиядин жуьреба-жуьре регионра, къецепатан уьлквейра яшамиш жезвай 8 йисалай 15 йисал кьван яшара авай аялар кьабулзава. Кьве программадикай сад хкядай мумкинвал ава:1) 10-июлдилай 24-июлдалди (къимет — 28 агъзур манат);2) 10-июлдилай 30-июлдалди (къимет — 40 агъзур манат).Аялар лагерда тайинариз кIан­­­­завайбурувай тайин малуматар и нумрадиз зенг авуна чириз жеда: 8-905-137-74-52.«Лезги газет»

Мурад Comment
[...]

Сад лагьай к|ар:
Лезги халкьдин сур ч|аварин адатрикай рахур ч|авуз к|век|ни куьк|ве адан фу чуран культурадикай рахуна к|анда. Вучиз лагьайтӏа лезги фан чуран технологияди вири дуьнядиз т|вар акъуднава. Лезги фан т|ям, иер акунар, гъвел-гъвел хьана авахь тийин, чурчурдилай къулухъ гзаф ч|ав ч|ур тахьана амукьин виридаз чизва. Ин фу «хьар» лугьудай лезги къула чуразва. Лезгири чпин к|валерин патав фу чурчадай к|вал эцигзава. Адазни хьран к|вал лугьуда. Ин к|валихъ ракни дак| кутазва, къенейни хъачихъай лацу ранг ягъазва ва михьивилиз дат|ана килигзава. Ина лезгирин виридалай ц|уру къулакай садтир хьар эцигзава. И кар чирвилер авай устари кьиле тухузва. Хьар яру чеб, сахзи нокь, гъвеч|и чиргъер ва ц|егьрен ч|арар акадарнавай хурхадикай расзава. Ихьтин хурх хъсандиказ акадарзава, са гьафтеда адал гъил элкъуьрзава ва адакай вичиз ктугай ни атайла къулун кура туькlуьрзава. Ам эхъэндихъ са шмуд къуна хъуркъун патал эцигзава. Ахпа хьран к|вализ тухана вичин чкадал эцигзава ва къваларизни хурх ягъазва

Мурад Comment
[...]